İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU 

Kanun Numarası : 6331 

Kabul Tarihi : 20/6/2012 

Yayımlandığı Resmî Gazete : Tarih : 30/6/2012 Sayı : 28339 Yayımlandığı Düstur : Tertip : 5 Cilt : 52  

BİRİNCİ BÖLÜ

Amaç, Kapsam ve Tanımlar 

Amaç 

MADDE 1 (1) Bu Kanunun amacı; işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve  mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki,  sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenlemektir. 

Kapsam ve istisnalar 

MADDE 2 (1) Bu Kanun; kamu ve özel sektöre ait bütün işlere ve işyerlerine, bu  işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine, çırak ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüçalışanlarına faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanır. 

(2) Ancak aşağıda belirtilen faaliyetler ve kişiler hakkında bu Kanun hükümleri  uygulanmaz: 

a) Fabrika, bakım merkezi, dikimevi ve benzeri işyerlerindekiler hariç Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığının faaliyetleri. b) Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri. 

c) Ev hizmetleri. 

ç) Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi yapanlar. d) Hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri sırasında, iyileştirme kapsamında  yapılan işyurdu, eğitim, güvenlik ve meslek edindirme faaliyetleri. 

e) (Ek: 10/9/2014-6552/15 md.; İptal: Anayasa Mahkemesi’nin 14/5/2015 tarihli ve  E.: 2014/177, K.: 2015/49 sayılı Kararı ile.)  

Tanımlar 

MADDE 3 (1) Bu Kanunun uygulanmasında; 

a) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını

b) Çalışan: Kendi özel kanunlarındaki statülerine bakılmaksızın kamu veya özel  işyerlerinde istihdam edilen gerçek kişiyi, 

c) Çalışan temsilcisi: İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tedbir alınmasını isteme, tekliflerde bulunma ve benzeri konularda çalışanları temsil  etmeye yetkili çalışanı

ç) Destek elemanı: Asli görevinin yanında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili önleme,  koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda özel olarak görevlendirilmiş uygun donanım ve yeterli eğitime sahip kişiyi,

11648 

d) Eğitim kurumu: İş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personelinin  eğitimlerini vermek üzere Bakanlıkça yetkilendirilen kamu kurum ve kuruluşlarını, üniversiteleri  ve Türk Ticaret Kanununa göre faaliyet gösteren şirketler tarafından kurulan müesseseleri, 

e) Genç çalışan: Onbeş yaşını bitirmiş ancak onsekiz yaşını doldurmamış çalışanı, f) (Değişik: 12/7/2013-6495/101 md.) İş Güvenliği Uzmanı: Usul ve esasları yönetmelikle belirlenen, iş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça  yetkilendirilmiş, iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip, Bakanlık ve ilgili kuruluşlarında çalışma  hayatını denetleyen müfettişler ile mühendislik veya mimarlık eğitimi veren fakültelerin  mezunları ile teknik elemanı,  

g) İş kazası: İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet  veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen engelli hâle getiren olayı,(1) ğ) İşveren: Çalışan istihdam eden gerçek veya tüzel kişi yahut tüzel kişiliği olmayan  kurum ve kuruluşları

h) İşyeri: Mal veya hizmet üretmek amacıyla maddi olan ve olmayan unsurlar ile çalışanın  birlikte örgütlendiği, işverenin işyerinde ürettiği mal veya hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen işyerine bağlı yerler ile dinlenme, çocuk emzirme,  yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve mesleki eğitim yerleri ve avlu gibi diğer  eklentiler ve araçları da içeren organizasyonu, 

ı) İşyeri hekimi: İş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça  yetkilendirilmiş, işyeri hekimliği belgesine sahip hekimi, 

i) İşyeri sağlık ve güvenlik birimi: İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmek  üzere kurulan, gerekli donanım ve personele sahip olan birimi, 

j) Konsey: Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyini, 

k) Kurul: İş sağlığı ve güvenliği kurulunu, 

1) Meslek hastalığı: Mesleki risklere maruziyet sonucu ortaya çıkan hastalığı, m) Ortak sağlık ve güvenlik birimi: Kamu kurum ve kuruluşları, organize sanayi bölgeleri  ile Türk Ticaret Kanununa göre faaliyet gösteren şirketler tarafından, işyerlerine iş sağlığı ve  güvenliği hizmetlerini sunmak üzere kurulan gerekli donanım ve personele sahip olan ve  Bakanlıkça yetkilendirilen birimi, 

n) Önleme: İşyerinde yürütülen işlerin bütün safhalarında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili  riskleri ortadan kaldırmak veya azaltmak için planlanan ve alınan tedbirlerin tümünü, o) Risk: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana  gelme ihtimalini, 

ö) Risk değerlendirmesi: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin  belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan  risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla  yapılması gerekli çalışmaları

p) Tehlike: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini  etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelini, 

––––––––––––––––– 

(1) 25/4/2013 tarihli ve 6462 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle, bu bentte yer alan “özre uğratan” ibaresi  “engelli hâle getiren” şeklinde değiştirilmiştir.

11649 

r) Tehlike sınıfı: İş sağlığı ve güvenliği açısından, yapılan işin özelliği, işin her safhasında  kullanılan veya ortaya çıkan maddeler, iş ekipmanı, üretim yöntem ve şekilleri, çalışma ortam ve  şartları ile ilgili diğer hususlar dikkate alınarak işyeri için belirlenen tehlike grubunu, 

s) (Değişik: 12/7/2013-6495/101 md.) Teknik eleman: Teknik öğretmen, fizikçi,  kimyager ve biyolog unvanına sahip olanlar ile üniversitelerin iş sağlığı ve güvenliği programı  mezunlarını, 

ş) İşyeri hemşiresi: 25/2/1954 tarihli ve 6283 sayılı Hemşirelik Kanununa göre hemşirelik  mesleğini icra etmeye yetkili, iş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça  yetkilendirilmiş işyeri hemşireliği belgesine sahip hemşire/sağlık memurunu, ifade eder. 

(2) İşveren adına hareket eden, işin ve işyerinin yönetiminde görev alan işveren vekilleri,  bu Kanunun uygulanması bakımından işveren sayılır. 

İKİNCİ BÖLÜM 

İşveren ile Çalışanların Görev, Yetki ve Yükümlülükleri 

İşverenin genel yükümlülüğü 

MADDE 4 – (1) İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü  olup bu çerçevede; 

a) Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması,  organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin  değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapar. 

b) İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izler, denetler  ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar. 

c) Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır. 

ç) Çalışana görev verirken, çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu göz  önüne alır. 

d) Yeterli bilgi ve talimat verilenler dışındaki çalışanların hayati ve özel tehlike bulunan  yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri alır. 

(2) İşyeri dışındaki uzman kişi ve kuruluşlardan hizmet alınması, işverenin  sorumluluklarını ortadan kaldırmaz. 

(3) Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği alanındaki yükümlülükleri, işverenin  sorumluluklarını etkilemez. 

(4) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin maliyetini çalışanlara yansıtamaz. Risklerden korunma ilkeleri 

MADDE 5 – (1) İşverenin yükümlülüklerinin yerine getirilmesinde aşağıdaki ilkeler göz  önünde bulundurulur: 

a) Risklerden kaçınmak. 

b) Kaçınılması mümkün olmayan riskleri analiz etmek. 

c) Risklerle kaynağında mücadele etmek. 

ç) İşin kişilere uygun hale getirilmesi için işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı, çalışma  şekli ve üretim metotlarının seçiminde özen göstermek, özellikle tekdüze çalışma ve üretim  temposunun sağlık ve güvenliğe olumsuz etkilerini önlemek, önlenemiyor ise en aza indirmek. d) Teknik gelişmelere uyum sağlamak. 

e) Tehlikeli olanı, tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek.  

f) Teknoloji, iş organizasyonu, çalışma şartları, sosyal ilişkiler ve çalışma ortamı ile ilgili  faktörlerin etkilerini kapsayan tutarlı ve genel bir önleme politikası geliştirmek. g) Toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma tedbirlerine göre öncelik vermek. ğ) Çalışanlara uygun talimatlar vermek.

11650 

İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri 

MADDE 6 – (1) Mesleki risklerin önlenmesi ve bu risklerden korunulmasına yönelik  çalışmaları da kapsayacak, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulması için işveren; a) Çalışanları arasından iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve on ve daha fazla çalışanı  olan çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde diğer sağlık personeli görevlendirir. Çalışanları  arasında belirlenen niteliklere sahip personel bulunmaması hâlinde, bu hizmetin tamamını veya  bir kısmını ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alarak yerine getirebilir. Ancak  belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olması hâlinde, tehlike sınıfı ve çalışan sayısı  dikkate alınarak, bu hizmetin yerine getirilmesini kendisi üstlenebilir. (Ek cümle: 10/9/2014- 6552/16 md.) Belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olmayan ancak 50’den az çalışanı  bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyeri işverenleri veya işveren vekili tarafından Bakanlıkça  ilan edilen eğitimleri tamamlamak şartıyla işe giriş ve periyodik muayeneler ve tetkikler hariç iş  sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütebilirler. (1) (2)  

b) Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşların görevlerini yerine  getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekân ve zaman gibi gerekli bütün ihtiyaçlarını karşılar. c) İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetlerini yürütenler arasında iş birliği ve  koordinasyonu sağlar. 

ç) Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşlar tarafından iş sağlığı ve  güvenliği ile ilgili mevzuata uygun olan ve yazılı olarak bildirilen tedbirleri yerine getirir. d) Çalışanların sağlık ve güvenliğini etkilediği bilinen veya etkilemesi muhtemel konular  hakkında; görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşları, başka işyerlerinden  çalışmak üzere kendi işyerine gelen çalışanları ve bunların işverenlerini bilgilendirir. (2) 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki kamu kurum ve  kuruluşları; iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini, Sağlık Bakanlığına ait döner sermayeli  kuruluşlardan doğrudan alabileceği gibi 4734 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde de alabilir. (3) Tam süreli işyeri hekimi görevlendirilen işyerlerinde, diğer sağlık personeli  görevlendirilmesi zorunlu değildir. 

(4) (Ek: 10/9/2014-6552/16 md.) Birinci fıkranın (a) bendine göre yapılacak  görevlendirme süresinin belirlenmesinde 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu  ile 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu kapsamındaki öğrenci statüsünde olan  çırak ve stajyerler, çalışan sayısının toplamına dâhil edilmez. 

İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin desteklenmesi 

MADDE 7 – (1) İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yerine getirilmesi için, Bakanlıkça  aşağıdaki şartlarla destek sağlanabilir: 

a) Kamu kurum ve kuruluşları hariç ondan az çalışanı bulunanlardan, çok tehlikeli ve  tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri faydalanabilir. Ancak, Cumhurbaşkanı, ondan az çalışanı  bulunanlardan az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinin de faydalanmasına karar verebilir.(3) 

b) Giderler, iş kazası ve meslek hastalığı bakımından kısa vadeli sigorta kolları için  toplanan primlerden kaynak aktarılmak suretiyle, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından finanse  edilir. 

–––––––––––––––– 

(1) 10/9/2014 tarihli ve 6552 sayılı Kanunun 16 ncı maddesiyle, bu bentte yer alan “işyeri hekimi ve”  ibaresinden sonra gelmek üzere “on ve daha fazla çalışanı olan çok tehlikeli sınıfta yer alan  işyerlerinde” ibaresi eklenmiştir. 

(2) 18/6/2017 tarihli ve 7033 sayılı Kanunun 85 inci maddesiyle, bu bentte yer alan “10’dan az” ibaresi  “50’den az” şeklinde değiştirilmiştir.  

(3) 2/7/2018 tarihli ve 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 210 uncu maddesiyle bu bentte yer alan  “Bakanlar Kurulu” ibaresi “Cumhurbaşkanı” şeklinde değiştirilmiştir.

11651 

c) Uygulamada, Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtları esas alınır. 

ç) Bu Kanun ve diğer mevzuat gereğince yapılan kontrol ve denetimlerde; istihdam ettiği  kişilerin sigortalılık bildiriminde bulunmadığı tespit edilen işverenlerden, tespit tarihine kadar  yapılan ödemeler yasal faizi ile birlikte Sosyal Güvenlik Kurumunca tahsil edilir ve bu durumdaki  işverenler, sağlanan destekten üç yıl süreyle faydalanamaz. 

d) Uygulamaya ilişkin olarak ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye, uygulamayı yönlendirmeye ve doğabilecek sorunları çözmeye Bakanlık yetkilidir. 

(2) Aşağıdaki konular ile bunlara ilişkin usul ve esaslar, Maliye Bakanlığının uygun  görüşü alınarak Bakanlıkça çıkarılan yönetmelikle belirlenir: 

a) İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yerine getirilmesi için sağlanacak desteğin  uygulanması

b) Destek sağlanacak ondan az çalışanı bulunan işyerlerinin özellikleri göz önünde  bulundurularak; Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ödenecek iş sağlığı ve güvenliği hizmet  bedellerinin tespiti, destek olunacak kısmı ve ödenme şekli. 

c) Destekten faydalanabilecek işyerlerinin taşıması gereken şartlar. 

ç) İş sağlığı ve güvenliği hizmeti verecek kuruluşların özellikleri. 

(3) Etkinlik ve sürekliliğin sağlanması amacıyla; Bakanlık tarafından Sağlık Bakanlığı,  Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve ilgili meslek kuruluşlarıyla iş birliği yapılabilir. İşyeri hekimleri ve iş güvenliği uzmanları 

MADDE 8 (1) İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanlarının hak ve yetkileri, görevlerini  yerine getirmeleri nedeniyle kısıtlanamaz. Bu kişiler, görevlerini mesleğin gerektirdiği etik ilkeler  ve mesleki bağımsızlık içerisinde yürütür. 

(2) (Değişik: 4/4/2015-6645/1 md.) İşverene iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda  rehberlik ve danışmanlık yapmak üzere görevlendirilen işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı,  görev aldığı işyerinde göreviyle ilgili mevzuat ve teknik gelişmeleri göz önünde bulundurarak iş  sağlığı ve güvenliği ile ilgili eksiklik ve aksaklıkları, tedbir ve tavsiyeleri belirler ve işverene  yazılı olarak bildirir. Eksiklik ve aksaklıkların düzeltilmesinden, tedbir ve tavsiyelerin yerine  getirilmesinden işveren sorumludur. Bildirilen eksiklik ve aksaklıkların acil durdurmayı  gerektirmesi veya yangın, patlama, göçme, kimyasal sızıntı ve benzeri acil ve hayati tehlike arz  etmesi, meslek hastalığına sebep olabilecek ortamların bulunmasına rağmen işveren tarafından  gerekli tedbirlerin alınmaması hâlinde, bu durum işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanınca,  Bakanlığın yetkili birimine, varsa yetkili sendika temsilcisine, yoksa çalışan temsilcisine bildirilir.  Bildirim yapmadığı tespit edilen işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının belgesi üç ay, tekrarında  ise altı ay süreyle askıya alınır. Bu bildirimden dolayı işvereni tarafından işyeri hekimi veya iş  güvenliği uzmanının iş sözleşmesine son verilemez ve bu kişiler hiçbir şekilde hak kaybına  uğratılamaz. Aksi takdirde işveren hakkında bir yıllık sözleşme ücreti tutarından az olmamak  üzere tazminata hükmedilir. İşyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının iş kanunları ve diğer  kanunlara göre sahip olduğu hakları saklıdır. Açılan davada, kötü niyetle gerçek dışı bildirimde  bulunduğu mahkeme kararıyla tespit edilen kişinin belgesi altı ay süreyle askıya alınır.

11652 

(3) Hizmet sunan kuruluşlar ile işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanları, iş sağlığı ve  güvenliği hizmetlerinin yürütülmesindeki ihmallerinden dolayı, hizmet sundukları işverene karşı sorumludur. 

(4) Çalışanın ölümü veya maluliyetiyle sonuçlanacak şekilde vücut bütünlüğünün  bozulmasına neden olan iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesinde ihmali tespit  edilen işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının yetki belgesi askıya alınır. 

(5) İş güvenliği uzmanlarının görev alabilmeleri için; çok tehlikeli sınıfta yer alan  işyerlerinde (A) sınıfı, tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde en az (B) sınıfı, az tehlikeli sınıfta yer  alan işyerlerinde ise en az (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip olmaları şartı aranır.  Bakanlık, iş güvenliği uzmanlarının ve işyeri hekimlerinin görevlendirilmesi konusunda sektörel  alanda özel düzenleme yapabilir. (Ek cümle: 4/4/2015-6645/1 md.) Sektörel düzenleme  çerçevesinde maden ve yapı ile diğer sektörlerde öncelikli olarak hangi meslekî unvana sahip iş  güvenliği uzmanlarının görev yapacağının ve bunların yanında görev yapacak diğer mesleklere  sahip iş güvenliği uzmanlarının belirlenmesine dair usul ve esaslar, Bakanlıkça belirlenir. 

(6) Belirlenen çalışma süresi nedeniyle işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının tam süreli  görevlendirilmesi gereken durumlarda; işveren, işyeri sağlık ve güvenlik birimi kurar. Bu  durumda, çalışanların tabi olduğu kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla, 22/5/2003 tarihli ve  4857 sayılı İş Kanununa göre belirlenen haftalık çalışma süresi dikkate alınır. 

(7) Kamu kurum ve kuruluşlarında ilgili mevzuata göre çalıştırılan işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanı olma niteliğini haiz personel, gerekli belgeye sahip olmaları şartıyla asli  görevlerinin yanında, belirlenen çalışma süresine riayet ederek çalışmakta oldukları kurumda  veya ilgili personelin muvafakati ve üst yöneticinin onayı ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarında  görevlendirilebilir. Bu şekilde görevlendirilecek personele, görev yaptığı her saat için (200)  gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı tutarında ilave ödeme, hizmet alan kurum  tarafından yapılır. Bu ödemeden damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılmaz. Bu durumdaki  görevlendirmeye ilişkin ilave ödemelerde, günlük mesai saatlerine bağlı kalmak kaydıyla, aylık  toplam seksen saatten fazla olan görevlendirmeler dikkate alınmaz. 

(8) Kamu sağlık hizmetlerinde tam süreli çalışmaya ilişkin mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, işyeri hekimlerinin ve diğer sağlık personelinin işyeri sağlık ve güvenlik birimi  ile ortak sağlık ve güvenlik birimlerinde görevlendirilmelerinde ve hizmet verilen işyerlerinde  çalışanlarla sınırlı olmak üzere görevlerini yerine getirmelerinde, diğer kanunların kısıtlayıcı hükümleri uygulanmaz. 

Tehlike sınıfının belirlenmesi 

MADDE 9 (1) İşyeri tehlike sınıfları; 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar  ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 83 üncü maddesine göre belirlenen kısa vadeli sigorta  kolları prim tarifesi de dikkate alınarak, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürünün Başkanlığında  ilgili taraflarca oluşturulan komisyonun görüşleri doğrultusunda, Bakanlıkça çıkarılacak tebliğ ile  tespit edilir. 

(2) İşyeri tehlike sınıflarının tespitinde, o işyerinde yapılan asıl iş dikkate alınır.

11652-1 

Risk değerlendirmesi, kontrol, ölçüm ve araştırma 

MADDE 10 (1) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmak  veya yaptırmakla yükümlüdür. Risk değerlendirmesi yapılırken aşağıdaki hususlar dikkate alınır: a) Belirli risklerden etkilenecek çalışanların durumu. 

b) Kullanılacak iş ekipmanı ile kimyasal madde ve müstahzarların seçimi. 

c) İşyerinin tertip ve düzeni. 

ç) Genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren gruplar  ile kadın çalışanların durumu. 

(2) İşveren, yapılacak risk değerlendirmesi sonucu alınacak iş sağlığı ve güvenliği  tedbirleri ile kullanılması gereken koruyucu donanım veya ekipmanı belirler. (3) İşyerinde uygulanacak iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri, çalışma şekilleri ve üretim  yöntemleri; çalışanların sağlık ve güvenlik yönünden korunma düzeyini yükseltecek ve işyerinin  idari yapılanmasının her kademesinde uygulanabilir nitelikte olmalıdır. 

(4) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden çalışma ortamına ve çalışanların bu ortamda  maruz kaldığı risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaların  yapılmasını sağlar.

11653 

Acil durum planları, yangınla mücadele ve ilk yardı

MADDE 11 (1) İşveren; 

a) Çalışma ortamı, kullanılan maddeler, iş ekipmanı ile çevre şartlarını dikkate alarak  meydana gelebilecek acil durumları önceden değerlendirerek, çalışanları ve çalışma çevresini  etkilemesi mümkün ve muhtemel acil durumları belirler ve bunların olumsuz etkilerini önleyici ve  sınırlandırıcı tedbirleri alır. 

b) Acil durumların olumsuz etkilerinden korunmak üzere gerekli ölçüm ve  değerlendirmeleri yapar, acil durum planlarını hazırlar. 

c) Acil durumlarla mücadele için işyerinin büyüklüğü ve taşıdığı özel tehlikeler, yapılan  işin niteliği, çalışan sayısı ile işyerinde bulunan diğer kişileri dikkate alarak; önleme, koruma,  tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda uygun donanıma sahip ve bu  konularda eğitimli yeterli sayıda kişiyi görevlendirir, araç ve gereçleri sağlayarak eğitim ve  tatbikatları yaptırır ve ekiplerin her zaman hazır bulunmalarını sağlar. 

ç) Özellikle ilk yardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele konularında,  işyeri dışındaki kuruluşlarla irtibatı sağlayacak gerekli düzenlemeleri yapar. Tahliye 

MADDE 12 (1) Ciddi, yakın ve önlenemeyen tehlikenin meydana gelmesi durumunda  işveren; 

a) Çalışanların işi bırakarak derhal çalışma yerlerinden ayrılıp güvenli bir yere  gidebilmeleri için, önceden gerekli düzenlemeleri yapar ve çalışanlara gerekli talimatları verir. b) Durumun devam etmesi hâlinde, zorunluluk olmadıkça, gerekli donanıma sahip ve özel  olarak görevlendirilenler dışındaki çalışanlardan işlerine devam etmelerini isteyemez. (2) İşveren, çalışanların kendileri veya diğer kişilerin güvenliği için ciddi ve yakın bir  tehlike ile karşılaştıkları ve amirine hemen haber veremedikleri durumlarda; istenmeyen  sonuçların önlenmesi için, bilgileri ve mevcut teknik donanımları çerçevesinde müdahale  edebilmelerine imkân sağlar. Böyle bir durumda çalışanlar, ihmal veya dikkatsiz davranışları olmadıkça yaptıkları müdahaleden dolayı sorumlu tutulamaz. 

Çalışmaktan kaçınma hakkı 

MADDE 13 (1) Ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalan çalışanlar kurula, kurulun  bulunmadığı işyerlerinde ise işverene başvurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin  alınmasına karar verilmesini talep edebilir. Kurul acilen toplanarak, işveren ise derhâl kararını verir ve durumu tutanakla tespit eder. Karar, çalışana ve çalışan temsilcisine yazılı olarak  bildirilir. 

(2) Kurul veya işverenin çalışanın talebi yönünde karar vermesi hâlinde çalışan, gerekli  tedbirler alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınabilir. Çalışanların çalışmaktan kaçındığı dönemdeki  ücreti ile kanunlardan ve iş sözleşmesinden doğan diğer hakları saklıdır. 

(3) Çalışanlar ciddi ve yakın tehlikenin önlenemez olduğu durumlarda birinci fıkradaki  usule uymak zorunda olmaksızın işyerini veya tehlikeli bölgeyi terk ederek belirlenen güvenli  yere gider. Çalışanların bu hareketlerinden dolayı hakları kısıtlanamaz.

11654 

(4) İş sözleşmesiyle çalışanlar, talep etmelerine rağmen gerekli tedbirlerin alınmadığı durumlarda, tabi oldukları kanun hükümlerine göre iş sözleşmelerini feshedebilir. Toplu sözleşme  veya toplu iş sözleşmesi ile çalışan kamu personeli, bu maddeye göre çalışmadığı dönemde fiilen  çalışmış sayılır. 

(5) Bu Kanunun 25 inci maddesine göre işyerinde işin durdurulması hâlinde, bu madde  hükümleri uygulanmaz. 

İş kazası ve meslek hastalıklarının kayıt ve bildirimi 

MADDE 14 (1) İşveren; 

a) Bütün iş kazalarının ve meslek hastalıklarının kaydını tutar, gerekli incelemeleri  yaparak bunlar ile ilgili raporları düzenler. 

b) İşyerinde meydana gelen ancak yaralanma veya ölüme neden olmadığı halde işyeri ya  da iş ekipmanının zarara uğramasına yol açan veya çalışan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara  uğratma potansiyeli olan olayları inceleyerek bunlar ile ilgili raporları düzenler. 

(2) İşveren, aşağıdaki hallerde belirtilen sürede Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirimde  bulunur: 

a) İş kazalarını kazadan sonraki üç iş günü içinde. 

b) Sağlık hizmeti sunucuları veya işyeri hekimi tarafından kendisine bildirilen meslek  hastalıklarını, öğrendiği tarihten itibaren üç iş günü içinde. 

(3) İşyeri hekimi veya sağlık hizmeti sunucuları; meslek hastalığı ön tanısı koydukları vakaları, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularına sevk  eder. 

(4) Sağlık hizmeti sunucuları kendilerine intikal eden iş kazalarını, yetkilendirilen sağlık  hizmeti sunucuları ise meslek hastalığı tanısı koydukları vakaları en geç on gün içinde Sosyal  Güvenlik Kurumuna bildirir. 

(5) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar, Sağlık Bakanlığının uygun görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir. 

Sağlık gözetimi 

MADDE 15 (1) İşveren; 

a) Çalışanların işyerinde maruz kalacakları sağlık ve güvenlik risklerini dikkate alarak  sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar. 

b) Aşağıdaki hallerde çalışanların sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlamak  zorundadır: 

1) İşe girişlerinde. 

2) İş değişikliğinde. 

3) İş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından  sonra işe dönüşlerinde talep etmeleri hâlinde. 

4) İşin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göre  Bakanlıkça belirlenen düzenli aralıklarla.

11655 

(2) Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde çalışacaklar, yapacakları işe uygun  olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatılamaz. (1) 

(3) (Değişik birinci cümle: 10/9/2014-6552/17 md.) Bu Kanun kapsamında alınması  gereken sağlık raporları işyeri hekiminden alınır. 50’den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli  işyerleri için ise kamu hizmet sunucuları veya aile hekimlerinden de alınabilir. Raporlara itirazlar  Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen hakem hastanelere yapılır, verilen kararlar kesindir. (2)  

(4) Sağlık gözetiminden doğan maliyet ve bu gözetimden kaynaklı her türlü ek maliyet işverence karşılanır, çalışana yansıtılamaz. 

(5) Sağlık muayenesi yaptırılan çalışanın özel hayatı ve itibarının korunması açısından  sağlık bilgileri gizli tutulur. 

Çalışanların bilgilendirilmesi 

MADDE 16 (1) İşyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve sürdürülebilmesi  amacıyla işveren, çalışanları ve çalışan temsilcilerini işyerinin özelliklerini de dikkate alarak  aşağıdaki konularda bilgilendirir: 

a) İşyerinde karşılaşılabilecek sağlık ve güvenlik riskleri, koruyucu ve önleyici tedbirler. b) Kendileri ile ilgili yasal hak ve sorumluluklar. 

c) İlk yardım, olağan dışı durumlar, afetler ve yangınla mücadele ve tahliye işleri  konusunda görevlendirilen kişiler. 

(2) İşveren; 

a) 12 nci maddede belirtilen ciddi ve yakın tehlikeye maruz kalan veya kalma riski olan  bütün çalışanları, tehlikeler ile bunlardan doğan risklere karşı alınmış ve alınacak tedbirler  hakkında derhal bilgilendirir. 

b) Başka işyerlerinden çalışmak üzere kendi işyerine gelen çalışanların birinci fıkrada  belirtilen bilgileri almalarını sağlamak üzere, söz konusu çalışanların işverenlerine gerekli  bilgileri verir. 

c) Risk değerlendirmesi, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili koruyucu ve önleyici tedbirler,  ölçüm, analiz, teknik kontrol, kayıtlar, raporlar ve teftişten elde edilen bilgilere, destek elemanları ile çalışan temsilcilerinin ulaşmasını sağlar. 

Çalışanların eğitimi 

MADDE 17 (1) İşveren, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini almasını sağlar.  Bu eğitim özellikle; işe başlamadan önce, çalışma yeri veya iş değişikliğinde, iş ekipmanının  değişmesi hâlinde veya yeni teknoloji uygulanması hâlinde verilir. Eğitimler, değişen ve ortaya  çıkan yeni risklere uygun olarak yenilenir, gerektiğinde ve düzenli aralıklarla tekrarlanır. 

(2) Çalışan temsilcileri özel olarak eğitilir. 

(3) Mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan  işlerde, yapacağı işle ilgili mesleki eğitim aldığını belgeleyemeyenler çalıştırılamaz. (4) İş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan çalışana işe başlamadan önce, söz  konusu kazanın veya meslek hastalığının sebepleri, korunma yolları ve güvenli çalışma  yöntemleri ile ilgili ilave eğitim verilir. Ayrıca, herhangi bir sebeple altı aydan fazla süreyle işten  uzak kalanlara, tekrar işe başlatılmadan önce bilgi yenileme eğitimi verilir. 

–––––––––––––– 

(1) 10/9/2014 tarihli ve 6552 sayılı Kanunun 17 nci maddesiyle, bu fıkrada yer alan işyerlerindeibaresi  işlerde” şeklinde değiştirilmiştir. 

(2) 18/6/2017 tarihli ve 7033 sayılı Kanunun 85 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “10’dan az” ibaresi  “50’den az” şeklinde değiştirilmiştir.

11656 

(5) Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde; yapılacak işlerde karşılaşılacak  sağlık ve güvenlik riskleri ile ilgili yeterli bilgi ve talimatları içeren eğitimin alındığına dair belge  olmaksızın, başka işyerlerinden çalışmak üzere gelen çalışanlar işe başlatılamaz. 

(6) Geçici iş ilişkisi kurulan işveren, iş sağlığı ve güvenliği risklerine karşı çalışana  gerekli eğitimin verilmesini sağlar. 

(7) Bu madde kapsamında verilecek eğitimin maliyeti çalışanlara yansıtılamaz.  Eğitimlerde geçen süre çalışma süresinden sayılır. Eğitim sürelerinin haftalık çalışma süresinin  üzerinde olması hâlinde, bu süreler fazla sürelerle çalışma veya fazla çalışma olarak  değerlendirilir. 

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının sağlanması 

MADDE 18 – (1) İşveren, görüş alma ve katılımın sağlanması konusunda, çalışanlara  veya iki ve daha fazla çalışan temsilcisinin bulunduğu işyerlerinde varsa işyeri yetkili sendika  temsilcilerine yoksa çalışan temsilcilerine aşağıdaki imkânları sağlar: 

a) İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda görüşlerinin alınması, teklif getirme hakkının  tanınması ve bu konulardaki görüşmelerde yer alma ve katılımlarının sağlanması. b) Yeni teknolojilerin uygulanması, seçilecek iş ekipmanı, çalışma ortamı ve şartlarının  çalışanların sağlık ve güvenliğine etkisi konularında görüşlerinin alınması. (2) İşveren, destek elemanları ile çalışan temsilcilerinin aşağıdaki konularda önceden  görüşlerinin alınmasını sağlar: 

a) İşyerinden görevlendirilecek veya işyeri dışından hizmet alınacak işyeri hekimi, iş  güvenliği uzmanı ve diğer personel ile ilk yardım, yangınla mücadele ve tahliye işleri için  kişilerin görevlendirilmesi. 

b) Risk değerlendirmesi yapılarak, alınması gereken koruyucu ve önleyici tedbirlerin ve  kullanılması gereken koruyucu donanım ve ekipmanın belirlenmesi. 

c) Sağlık ve güvenlik risklerinin önlenmesi ve koruyucu hizmetlerin yürütülmesi. ç) Çalışanların bilgilendirilmesi. 

d) Çalışanlara verilecek eğitimin planlanması. 

(3) Çalışanların veya çalışan temsilcilerinin, işyerinde iş sağlığı ve güvenliği için alınan  önlemlerin yetersiz olduğu durumlarda veya teftiş sırasında, yetkili makama başvurmalarından  dolayı hakları kısıtlanamaz. 

Çalışanların yükümlülükleri 

MADDE 19 – (1) Çalışanlar, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve işverenin  bu konudaki talimatları doğrultusunda, kendilerinin ve hareketlerinden veya yaptıkları işten  etkilenen diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemekle yükümlüdür. 

(2) Çalışanların, işveren tarafından verilen eğitim ve talimatlar doğrultusunda  yükümlülükleri şunlardır: 

a) İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tehlikeli madde, taşıma ekipmanı ve diğer  üretim araçlarını kurallara uygun şekilde kullanmak, bunların güvenlik donanımlarını doğru  olarak kullanmak, keyfi olarak çıkarmamak ve değiştirmemek.

11657 

b) Kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru kullanmak ve korumak. c) İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalarda sağlık ve güvenlik yönünden  ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıklarında ve koruma tedbirlerinde bir eksiklik gördüklerinde,  işverene veya çalışan temsilcisine derhal haber vermek. 

ç) Teftişe yetkili makam tarafından işyerinde tespit edilen noksanlık ve mevzuata  aykırılıkların giderilmesi konusunda, işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak. d) Kendi görev alanında, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için işveren ve çalışan  temsilcisi ile iş birliği yapmak. 

Çalışan temsilcisi 

MADDE 20 (1) İşveren; işyerinin değişik bölümlerindeki riskler ve çalışan sayılarını göz önünde bulundurarak dengeli dağılıma özen göstermek kaydıyla, çalışanlar arasında  yapılacak seçim veya seçimle belirlenemediği durumda atama yoluyla, aşağıda belirtilen sayılarda  çalışan temsilcisini görevlendirir: 

a) İki ile elli arasında çalışanı bulunan işyerlerinde bir. 

b) Ellibir ile yüz arasında çalışanı bulunan işyerlerinde iki. 

c) Yüzbir ile beşyüz arasında çalışanı bulunan işyerlerinde üç

ç) Beşyüzbir ile bin arasında çalışanı bulunan işyerlerinde dört. 

d) Binbir ile ikibin arasında çalışanı bulunan işyerlerinde beş

e) İkibinbir ve üzeri çalışanı bulunan işyerlerinde altı

(2) Birden fazla çalışan temsilcisinin bulunması durumunda baş temsilci, çalışan  temsilcileri arasında yapılacak seçimle belirlenir. 

(3) Çalışan temsilcileri, tehlike kaynağının yok edilmesi veya tehlikeden kaynaklanan  riskin azaltılması için, işverene öneride bulunma ve işverenden gerekli tedbirlerin alınmasını isteme hakkına sahiptir. 

(4) Görevlerini yürütmeleri nedeniyle, çalışan temsilcileri ve destek elemanlarının hakları kısıtlanamaz ve görevlerini yerine getirebilmeleri için işveren tarafından gerekli imkânlar  sağlanır. 

(5) İşyerinde yetkili sendika bulunması hâlinde, işyeri sendika temsilcileri çalışan  temsilcisi olarak da görev yapar. 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜ

Konsey, Kurul ve Koordinasyon 

Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi 

MADDE 21 (1) Ülke genelinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili politika ve stratejilerin  belirlenmesi için tavsiyelerde bulunmak üzere Konsey kurulmuştur. 

(2) (Mülga: 2/7/2018-KHK-703/210 md.) 

11658 

(3) (Mülga: 2/7/2018-KHK-703/210 md.) 

(4) (Mülga: 2/7/2018-KHK-703/210 md.) 

(5) (Mülga: 2/7/2018-KHK-703/210 md.) 

(6) (Mülga: 2/7/2018-KHK-703/210 md.) 

(7) (Mülga: 2/7/2018-KHK-703/210 md.)  

İş sağlığı ve güvenliği kurulu 

MADDE 22 (1) Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli  işlerin yapıldığı işyerlerinde işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere  kurul oluşturur. İşveren, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun kurul kararlarını uygular. 

(2) Altı aydan fazla süren asıl işveren-alt işveren ilişkisinin bulunduğu hallerde; a) Asıl işveren ve alt işveren tarafından ayrı ayrı kurul oluşturulmuş ise, faaliyetlerin  yürütülmesi ve kararların uygulanması konusunda iş birliği ve koordinasyon asıl işverence  sağlanır. 

b) Asıl işveren tarafından kurul oluşturulmuş ise, kurul oluşturması gerekmeyen alt  işveren, koordinasyonu sağlamak üzere vekâleten yetkili bir temsilci atar. 

c) İşyerinde kurul oluşturması gerekmeyen asıl işveren, alt işverenin oluşturduğu kurula iş birliği ve koordinasyonu sağlamak üzere vekâleten yetkili bir temsilci atar. ç) Kurul oluşturması gerekmeyen asıl işveren ve alt işverenin toplam çalışan sayısı elliden  fazla ise, koordinasyonu asıl işverence yapılmak kaydıyla, asıl işveren ve alt işveren tarafından  birlikte bir kurul oluşturulur. 

(3) Aynı çalışma alanında birden fazla işverenin bulunması ve bu işverenlerce birden fazla  kurulun oluşturulması hâlinde işverenler, birbirlerinin çalışmalarını etkileyebilecek kurul kararları hakkında diğer işverenleri bilgilendirir. 

İş sağlığı ve güvenliğinin koordinasyonu 

MADDE 23 (1) Aynı çalışma alanını birden fazla işverenin paylaşması durumunda  işverenler; iş hijyeni ile iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin uygulanmasında iş birliği yapar,  yapılan işin yapısı göz önüne alınarak mesleki risklerin önlenmesi ve bu risklerden korunulması çalışmalarını koordinasyon içinde yapar, birbirlerini ve çalışan temsilcilerini bu riskler konusunda  bilgilendirir.

11659 

(2) Birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, iş hanları, sanayi bölgeleri veya siteleri  gibi yerlerde, iş sağlığı ve güvenliği konusundaki koordinasyon yönetim tarafından sağlanır.  Yönetim, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönünden diğer işyerlerini etkileyecek tehlikeler  hususunda gerekli tedbirleri almaları için işverenleri uyarır. Bu uyarılara uymayan işverenleri  Bakanlığa bildirir. 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜ

Teftiş ve İdari Yaptırımlar 

Teftiş, inceleme, araştırma, müfettişin yetki, yükümlülük ve sorumluluğu MADDE 24 (1) Bu Kanun hükümlerinin uygulanmasının izlenmesi ve teftişi, iş sağlığı ve güvenliği yönünden teftiş yapmaya yetkili Bakanlık iş müfettişlerince yapılır. Bu Kanun  kapsamında yapılacak teftiş ve incelemelerde, 4857 sayılı Kanunun 92, 93, 96, 97 ve 107 nci  maddeleri uygulanır. 

(2) Bakanlık, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği konularında ölçüm, inceleme ve  araştırma yapmaya, bu amaçla numune almaya ve eğitim kurumları ile ortak sağlık ve güvenlik  birimlerinde kontrol ve denetim yapmaya yetkilidir. Bu konularda yetkilendirilenler mümkün  olduğu kadar işi aksatmamak, işverenin ve işyerinin meslek sırları ile gördükleri ve öğrendikleri  hususları tamamen gizli tutmakla yükümlüdür. Kontrol ve denetimin usul ve esasları Bakanlıkça  düzenlenir. 

(3) Askeri işyerleriyle yurt güvenliği için gerekli maddeler üretilen işyerlerinin denetim  ve teftişi konusu ve sonuçlarına ait işlemler, Millî Savunma Bakanlığı ve Bakanlıkça birlikte  hazırlanacak yönetmeliğe göre yürütülür. 

İşin durdurulması 

MADDE 25 (1) İşyerindeki bina ve eklentilerde, çalışma yöntem ve şekillerinde veya iş ekipmanlarında çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir husus tespit edildiğinde; bu tehlike  giderilinceye kadar, hayati tehlikenin niteliği ve bu tehlikeden doğabilecek riskin etkileyebileceği  alan ile çalışanlar dikkate alınarak, işyerinin bir bölümünde veya tamamında iş durdurulur. Ayrıca  çok tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin  yapıldığı veya büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde, risk değerlendirmesi  yapılmamış olması durumunda iş durdurulur. 

(2) İş sağlığı ve güvenliği bakımından teftişe yetkili üç iş müfettişinden oluşan heyet, iş sağlığı ve güvenliği bakımından teftişe yetkili iş müfettişinin tespiti üzerine gerekli incelemeleri  yaparak, tespit tarihinden itibaren iki gün içerisinde işin durdurulmasına karar verebilir. Ancak  tespit edilen hususun acil müdahaleyi gerektirmesi hâlinde; tespiti yapan iş müfettişi, heyet  tarafından karar alınıncaya kadar geçerli olmak kaydıyla işi durdurur. 

(3) İşin durdurulması kararı, ilgili mülki idare amirine ve işyeri dosyasının bulunduğÇalışma ve İş Kurumu il müdürlüğüne bir gün içinde gönderilir. İşin durdurulması kararı, mülki  idare amiri tarafından kolluk kuvvetleri marifetiyle yirmidört saat içinde yerine getirilir. Ancak,  tespit edilen hususun acil müdahaleyi gerektirmesi nedeniyle verilen işin durdurulması kararı,  mülki idare amiri tarafından kolluk kuvvetleri marifetiyle aynı gün yerine getirilir. (1) 

––––––––––––––– 

(1) 4/4/2015 tarihli ve 6645 sayılı Kanunun 2 nci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “mülki idare amiri  tarafından” ibarelerinden sonra gelmek üzere “kolluk kuvvetleri marifetiyle” ibareleri eklenmiştir.

11660 

(4) İşveren, yerine getirildiği tarihten itibaren altı iş günü içinde, yetkili iş mahkemesinde  işin durdurulması kararına itiraz edebilir. İtiraz, işin durdurulması kararının uygulanmasını etkilemez. Mahkeme itirazı öncelikle görüşür ve altı iş günü içinde karara bağlar. Mahkeme kararı kesindir. 

(5) İşverenin işin durdurulmasını gerektiren hususların giderildiğini Bakanlığa yazılı olarak bildirmesi hâlinde, en geç yedi gün içinde işyerinde inceleme yapılarak işverenin talebi  sonuçlandırılır. 

(6) İşveren, işin durdurulması sebebiyle işsiz kalan çalışanlara ücretlerini ödemekle veya  ücretlerinde bir düşüklük olmamak üzere meslek veya durumlarına göre başka bir iş vermekle  yükümlüdür. 

(7) (Ek: 4/4/2015-6645/2 md.) Çok tehlikeli sınıfta yer alan ve ihale ile alınan işlerde;  teknolojik gelişme, iş gücü kapasitesinin artırılması, üretim metotlarında yenilik gibi bir kısım  unsurlar sağlanmadan üretim ve/veya imalat planlarına, iş programlarına aykırı hareket edilerek  üretim zorlaması nedeniyle hayati tehlike oluşturacak şekilde çalışma biçimleri, işin durdurulma  sebebi sayılır. 

(8) (Ek: 4/4/2015-6645/2 md.) İşyerinde durdurulan işlerde izinsiz çalışma yaptıran  işveren veya işveren vekillerine üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilir. Ölümlü iş kazası sebebiyle kamu ihalesinden yasaklama 

MADDE 25/A – (Ek: 4/4/2015-6645/3 md.) 

Ölümlü iş kazası meydana gelen maden işyerlerinde kusuru yargı kararı ile tespit edilen  işveren, mahkeme tarafından iki yıl süreyle kamu ihalelerine katılmaktan 5/1/2002 tarihli ve 4735  sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 26 ncı maddesinin ikinci fıkrasında sayılanlarla  birlikte yasaklanır. Kararın bir örneği işverenin siciline işlenmek üzere Kamu İhale Kurumuna  gönderilir ve Kurumun internet sayfasında ilan edilir. 

İdari para cezaları ve uygulanması 

MADDE 26 (1) Bu Kanunun; 

a) 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde belirtilen yükümlülükleri  yerine getirmeyen işverene her bir yükümlülük için ayrı ayrı ikibin Türk Lirası, b) 6 ncı maddesinin birinci fıkrası gereğince belirlenen nitelikte iş güvenliği uzmanı veya  işyeri hekimi görevlendirmeyen işverene görevlendirmediği her bir kişi için beşbin Türk Lirası,  aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar, diğer sağlık personeli görevlendirmeyen işverene  ikibinbeşyüz Türk Lirası, aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar, aynı fıkranın (b), (c) ve  (d) bentlerinde belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene her bir ihlal için ayrı ayrı binbeşyüz Türk Lirası, (ç) bendine aykırı hareket eden işverene yerine getirilmeyen her bir tedbir  için ayrı ayrı bin Türk Lirası

c) 8 inci maddesinin birinci ve altıncı fıkralarına aykırı hareket eden işverene her bir ihlal  için ayrı ayrı binbeşyüz Türk Lirası

ç) 10 uncu maddesinin birinci fıkrasına göre risk değerlendirmesi yapmayan veya  yaptırmayan işverene üçbin Türk Lirası, aykırılığın devam ettiği her ay için dörtbinbeşyüz Türk  Lirası, dördüncü fıkrasında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene binbeşyüz Türk  Lirası,

11660-1 

d) 11 ve 12 nci maddeleri hükümlerine aykırı hareket eden işverene, uyulmayan her bir  yükümlülük için bin Türk Lirası, aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar, e) 14 üncü maddesinin birinci fıkrasında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen  işverene her bir yükümlülük için ayrı ayrı binbeşyüz Türk Lirası, ikinci fıkrasında belirtilen  yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene ikibin Türk Lirası, dördüncü fıkrasında belirtilen  yükümlülükleri yerine getirmeyen sağlık hizmeti sunucuları veya yetkilendirilen sağlık hizmeti  sunucularına ikibin Türk Lirası

f) 15 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkralarında belirtilen yükümlülükleri yerine  getirmeyen işverene, sağlık gözetimine tabi tutulmayan veya sağlık raporu alınmayan her çalışan  için bin Türk Lirası

g) 16 ncı maddesinde belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene,  bilgilendirilmeyen her bir çalışan için bin Türk Lirası

ğ) (Değişik: 4/4/2015-6645/4 md.) 17 nci maddesinde belirtilen yükümlülükleri yerine  getirmeyen işverene, her bir aykırılık için çalışan başına ayrı ayrı beşyüz Türk Lirası, h) 18 inci maddesinde belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene, her bir  aykırılık için ayrı ayrı bin Türk Lirası

ı) 20 nci maddesinin birinci ve dördüncü fıkralarında belirtilen yükümlülükleri yerine  getirmeyen işverene bin Türk Lirası, üçüncü fıkrasında belirtilen yükümlülükleri yerine  getirmeyen işverene binbeşyüz Türk Lirası

i) 22 nci maddesinde belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene her bir  aykırılık için ayrı ayrı ikibin Türk Lirası

j) 23 üncü maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen bildirim yükümlülüklerini yerine  getirmeyen yönetimlere beşbin Türk Lirası

k) 24 üncü maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili  konularda ölçüm, inceleme ve araştırma yapılmasına, numune alınmasına veya eğitim kurumları ile ortak sağlık ve güvenlik birimlerinin kontrol ve denetiminin yapılmasına engel olan işverene  beşbin Türk Lirası

1) (Değişik: 4/4/2015-6645/4 md.) 25 inci maddesinin altıncı fıkrasında belirtilen  yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene ihlale uğrayan her bir çalışan için bin Türk Lirası,  aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar, 

m) 29 uncu maddesinde belirtilen; büyük kaza önleme politika belgesi hazırlamayan  işverene ellibin Türk Lirası, güvenlik raporunu hazırlayıp Bakanlığın değerlendirmesine  sunmadan işyerini faaliyete geçiren, işletilmesine Bakanlıkça izin verilmeyen işyerini açan veya  durdurulan işyerinde faaliyete devam eden işverene seksenbin Türk Lirası

n) 30 uncu maddesinde öngörülen yönetmeliklerde belirtilen yükümlülükleri yerine  getirmeyen işverene, uyulmayan her hüküm için tespit edildiği tarihten itibaren aylık olarak bin  Türk Lirası

o) (Ek: 4/4/2015-6645/4 md.) Çalışanlarına, standartlara uygun ve CE işaretli kişisel  koruyucu donanım temin etmeyen işverenlere çalışan başına beşyüz Türk Lirası, ö) (Ek: 4/4/2015-6645/4 md.) Yer altı maden işletmelerinde çalışanların bulundukları  yeri ve giriş çıkışlarını gösteren takip sistemini kurmayan işverenlere çalışan başına beşyüz Türk  Lirası, 

idari para cezası verilir.

11661 

(2) (Değişik: 4/4/2015-6645/4 md.) Bu Kanunda belirtilen idari para cezaları, 14 üncü  maddede belirtilen bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyenlere uygulanacak idari para cezaları  hariç gerekçesi belirtilmek suretiyle Çalışma ve İş Kurumu il müdürünce verilir. 14 üncü  maddede belirtilen bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyenler için uygulanan idari para  cezaları hariç tahsil edilen idari para cezaları genel bütçeye gelir kaydedilir. 14 üncü maddede  belirtilen bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyenlere uygulanacak idari para cezaları ise  doğrudan Sosyal Güvenlik Kurumunca verilir. Sosyal Güvenlik Kurumunca verilen idari para  cezalarının tebliğ, itiraz ve tahsilinde 5510 sayılı Kanunun 102 nci maddesi hükümleri uygulanır.  Verilen diğer idari para cezaları tebliğinden itibaren otuz gün içinde ödenir. İdari para cezaları  tüzel kişiliği bulunmayan kamu kurum ve kuruluşları adına da düzenlenebilir. 

(3) (Ek: 4/4/2015-6645/4 md.) Bu maddede belirtilen idari para cezaları; 

a) Ondan az çalışanı bulunan işyerlerinden; 

1) Az tehlikeli sınıfta yer alanlar için aynı miktarda, 

2) Tehlikeli sınıfta yer alanlar için yüzde yirmi beş oranında artırılarak, 

3) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlar için yüzde elli oranında artırılarak, 

b) On ila kırk dokuz çalışanı bulunan işyerlerinden; 

1) Az tehlikeli sınıfta yer alanlar için aynı miktarda, 

2) Tehlikeli sınıfta yer alanlar için yüzde elli oranında artırılarak, 

3) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlar için yüzde yüz oranında artırılarak,  

c) Elli ve daha fazla çalışanı bulunan işyerlerinden; 

1) Az tehlikeli sınıfta yer alanlar için yüzde elli oranında artırılarak, 

2) Tehlikeli sınıfta yer alanlar için yüzde yüz oranında artırılarak, 

3) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlar için yüzde iki yüz oranında artırılarak,  

uygulanır. 

(4) (Ek: 4/4/2015-6645/4 md.) İşin durdurulması hâlinde, durdurmaya sebep olan fiilden  dolayı ilgili idari para cezası uygulanmaz. 

(5) (Ek: 4/4/2015-6645/4 md.) Çalışan sayısıyla çarpılarak verilen idari para cezalarında  üçüncü fıkra hükümleri uygulanmaz. 

(6) (Ek: 4/4/2015-6645/4 md.) 14 üncü maddede belirtilen bildirim yükümlülüğünü  yerine getirmeyenler için uygulanan idari para cezaları hariç olmak üzere bu Kanuna göre tahsil  edilen idari para cezaları, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili eğitim ve araştırma-geliştirme  projelerine ilişkin harcamalarda kullanılır. Bu amaçla ihtiyaç duyulan ödenek, Bakanlık  bütçesinde öngörülür. Söz konusu ödeneğin kullanılmasına ilişkin usul ve esaslar, Bakanlık ile  Maliye Bakanlığınca müştereken belirlenir. 

Hüküm bulunmayan haller ve muafiyet 

MADDE 27 (1) Çalışanların tabi oldukları kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla, bu  Kanunda hüküm bulunmayan hallerde 4857 sayılı Kanunun bu Kanuna aykırı olmayan hükümleri  uygulanır. 

(2) Bu Kanuna göre düzenlenen kağıtlar damga vergisinden, işlemler harçtan müstesnadır. (3) Bakanlık, bu Kanuna göre yapılacak iş ve işlemlere ait her türlü belge veya bilgiyi,  elektronik ve benzeri ortamlar üzerinden isteyebilir, arşivleyebilir, bu ortamlar üzerinden onay,  yetki, bilgi ve belge verebilir.

11662 

BEŞİNCİ BÖLÜ

Çeşitli ve Geçici Hükümler 

Bağımlılık yapan maddeleri kullanma yasağı 

MADDE 28 (1) İşyerine, sarhoş veya uyuşturucu madde almış olarak gelmek ve  işyerinde alkollü içki veya uyuşturucu madde kullanmak yasaktır. 

(2) İşveren; işyeri eklentilerinden sayılan kısımlarda, ne gibi hallerde, hangi zamanda ve  hangi şartlarla alkollü içki içilebileceğini belirleme yetkisine sahiptir. 

(3) Aşağıdaki çalışanlar için alkollü içki kullanma yasağı uygulanmaz: 

a) Alkollü içki yapılan işyerlerinde çalışan ve işin gereği olarak üretileni denetlemekle  görevlendirilenler. 

b) Kapalı kaplarda veya açık olarak alkollü içki satılan veya içilen işyerlerinde işin gereği  alkollü içki içmek zorunda olanlar. 

c) İşinin niteliği gereği müşterilerle birlikte alkollü içki içmek zorunda olanlar. Güvenlik raporu veya büyük kaza önleme politika belgesi 

MADDE 29 (1) İşletmeye başlanmadan önce, büyük endüstriyel kaza oluşabilecek  işyerleri için, işyerlerinin büyüklüğüne göre büyük kaza önleme politika belgesi veya güvenlik  raporu işveren tarafından hazırlanır. 

(2) Güvenlik raporu hazırlama yükümlülüğü bulunan işveren, hazırladıkları güvenlik  raporlarının içerik ve yeterlilikleri Bakanlıkça incelenmesini müteakip işyerlerini işletmeye  açabilir. 

İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çeşitli yönetmelikler 

MADDE 30 (1) Aşağıdaki konular ile bunlara ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkççıkarılacak yönetmeliklerle düzenlenir: 

a) İlgili bakanlıkların görüşü alınarak, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması, sürdürülmesi  ve mevcut durumun iyileştirilmesi amacıyla; işyeri bina ve eklentileri, iş ekipmanı, işin her  safhasında kullanılan ve ortaya çıkan maddeler, çalışma ortam ve şartları, özel risk taşıyan iş ekipmanı ve işler ile işyerleri, özel politika gerektiren grupların çalıştırılması, işin özelliğine göre  gece çalışmaları ve postalar hâlinde çalışmalar, sağlık kuralları bakımından daha az çalışılması gereken işler, gebe ve emziren kadınların çalışma şartları, emzirme odaları ve çocuk bakım  yurtlarının kurulması veya dışarıdan hizmet alınması ve benzeri özel düzenleme gerektirebilecek  konular ve bunlara bağlı bildirim ve izinler ile bu Kanunun uygulanmasına yönelik diğer hususlar. b) İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri ile ilgili olarak; 

1) Çalışan sayısı ve tehlike sınıfı göz önünde bulundurularak hangi işyerlerinde işyeri  sağlık ve güvenlik biriminin kurulacağı, bu birimlerin fiziki şartları ile birimlerde bulundurulacak  donanım. 

2) İşyeri sağlık ve güvenlik birimi ile ortak sağlık ve güvenlik biriminde görev alacak  işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personelinin nitelikleri, işe alınmaları,  görevlendirilmeleri, görev, yetki ve sorumlulukları, görevlerini nasıl yürütecekleri, işyerinde  çalışan sayısı ve işyerinin yer aldığı tehlike sınıfı göz önünde bulundurularak asgari çalışma  süreleri, işyerlerindeki tehlikeli hususları nasıl bildirecekleri, sahip oldukları belgelere göre hangi  işyerlerinde görev alabilecekleri.

11663 

3) İş sağlığı ve güvenliği hizmeti sunacak kişi, kurum ve kuruluşların; görev, yetki ve  yükümlülükleri, belgelendirilmeleri ve yetkilendirilmeleri ile sunulacak hizmetler kapsamında yer  alan sağlık gözetimi ve sağlık raporları, kuruluşların fiziki şartları ile kuruluşlarda bulundurulacak  personel ve donanım. 

4) İş sağlığı ve güvenliği hizmeti sunan kişi, kurum ve kuruluşlardan işyeri tehlike sınıfı ve çalışan sayısına göre; hangi şartlarda hizmet alınacağı, görevlendirilecek veya istihdam  edilecek kişilerin sayısı, işyerinde verilecek hizmet süresi ve belirlenen görevleri hangi hallerde  işverenin kendisinin üstlenebileceği. 

5) İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personelinin eğitimleri ve  belgelendirilmeleri, unvanlarına göre kimlerin hangi sınıf belge alabilecekleri, işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personeli eğitimi verecek kurumların belgelendirilmeleri,  yetkilendirilmeleri ile eğitim programlarının ve bu programlarda görev alacak eğiticilerin  niteliklerinin belirlenmesi ve belgelendirilmeleri, eğitimlerin sonunda yapılacak sınavlar ve  düzenlenecek belgeler. 

6) (Ek: 10/9/2014-6552/18 md.) 50’den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan  işyerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin üstlenilmesine ilişkin eğitim programları, eğitimin  süresi ve eğiticilerin nitelikleri ile görevlendirmeye ilişkin hususlar. (1) 

c) Risk değerlendirmesi ile ilgili olarak; risk değerlendirmesinin hangi işyerlerinde ne  şekilde yapılacağı, değerlendirme yapacak kişi ve kuruluşların niteliklerinin belirlenmesi, gerekli  izinlerin verilmesi ve izinlerin iptal edilmesi. 

ç) Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak, işverenlerin işyerlerinde bu Kanun kapsamında  yapmakla yükümlü oldukları kişisel maruziyete ve çalışma ortamına yönelik gerekli kontrol,  inceleme ve araştırmalar ile fiziksel, kimyasal ve biyolojik etmenlerle ilgili ölçüm ve laboratuvar  analizlerinin usul ve esasları ile bu ölçüm ve analizleri yapacak kişi ve kuruluşların niteliklerinin  belirlenmesi, gerekli yetkilerin verilmesi ve verilen yetkilerin iptali ile yetkilendirme ve  belgelendirme bedelleri. 

d) Yapılan işin niteliği, çalışan sayısı, işyerinin büyüklüğü, kullanılan, depolanan ve  üretilen maddeler, iş ekipmanı ve işyerinin konumu gibi hususlar dikkate alınarak acil durum  planlarının hazırlanması, önleme, koruma, tahliye, ilk yardım ve benzeri konular ile bu konularda  görevlendirilecek kişiler. 

e) Çalışanlara ve temsilcilerine verilecek eğitimler, bu eğitimlerin belgelendirilmesi, iş sağlığı ve güvenliği eğitimi verecek kişi ve kuruluşlarda aranacak nitelikler ile mesleki eğitim  alma zorunluluğu bulunan işler. 

f) Kurulun oluşumu, görev ve yetkileri, çalışma usul ve esasları, birden çok kurul  bulunması hâlinde bu kurullar arasındaki koordinasyon ve iş birliği. 

g) (Değişik: 4/4/2015-6645/5 md.) İşyerlerinde işin durdurulması, hangi işlerde risk  değerlendirmesi yapılmamış olması durumunda işin durdurulacağı, durdurma sebeplerini  gidermek için mühürlerin geçici olarak kaldırılması, yeniden çalışmaya izin verilme şartları, çok  tehlikeli işler sınıfında yer alan başta maden ve yapı olmak üzere işyerlerinde acil durdurmayı  gerektiren hususlar, acil hâllerde işin durdurulmasına karar verilinceye kadar geçecek sürede  alınacak tedbirlerin uygulanması. 

–––––––––––––––– 

(1) 18/6/2017 tarihli ve 7033 sayılı Kanunun 85 inci maddesiyle, bu alt bentte yer alan “10’dan az” ibaresi  “50’den az” şeklinde değiştirilmiştir. 

11664 

ğ) (Değişik: 28/11/2017-7061/103 md.) Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Afet ve Acil  Durum Yönetimi Başkanlığı ile müştereken, büyük endüstriyel kazaların önlenmesi ve etkilerinin  azaltılması için alınacak tedbirler, büyük endüstriyel kaza oluşabilecek işyerlerinin belirlenmesi  ve sınıflandırılması, yeni kurulacak veya halen faaliyette bulunan işyerleri için büyük kaza  önleme politika belgesi veya güvenlik raporunun hazırlanması, incelenmesi, güvenlik raporu  olmaması durumunda işin durdurulması veya işin devamına izin verilmesi ve büyük endüstriyel  kazaların önlenmesi ve etkilerinin azaltılmasına ilişkin diğer hususlar.  

(2) Birinci fıkranın (b) bendine göre işyeri hekimi ve diğer sağlık personeline dair  çıkarılan yönetmelikte yer alan işyeri hekimi ve diğer sağlık personelinin eğitim programlarıçalışma süreleri, görev ve yetkilerine ilişkin hususlarda Sağlık Bakanlığının uygun görüşü alınır. 

(3) (Ek: 4/4/2015-6645/5 md.) Maden işyerlerinin hangilerinde sığınma odalarının  kurulabileceği ve bu odaların teknik özelliklerine dair usul ve esaslar Bakanlıkça bir yıl içinde  çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. Bu teknik özellikler, ulusal ve uluslararası standartlara  uygun olarak belirlenir. 

Belgelendirme, ihtar ve iptaller 

MADDE 31 (1) İş sağlığı ve güvenliği hizmeti sunan, ölçüm ve analizleri yapan kişi,  kurum, kuruluşlar ve eğitim kurumları ile ilgili olarak yetkilendirme ve belgelendirme bedelleri,  bu kişi ve kurumlara getirilen kuralların ihlali hâlinde hafif, orta ve ağır ihtar olarak kayda  alınması ile yetki belgelerinin geçerliliğinin doğrudan veya ihtar puanları esas alınarak askıya  alınması ve iptaline dair usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. 

Değiştirilen hükümler 

MADDE 32 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun; 

a) 7 nci maddesinin birinci fıkrasının son cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.  Geçici iş ilişkisi kurulan işveren işçiye talimat verme hakkına sahiptir.” 

b) 25 inci maddesinin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinin (d) alt bendinde yer alan  veya 84 üncü maddeye aykırı hareket etmesiibaresi , işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde  almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması” şeklinde değiştirilmiştir. 

c) 71 inci maddesinin üçüncü fıkrasında geçen hafif işleribaresinden sonra gelmek  üzere , onaltı yaşını doldurmuş fakat onsekiz yaşını bitirmemiş genç işçilerin hangi çeşit işlerde  çalıştırılabilecekleriibaresi eklenmiştir. 

MADDE 33 13/12/1983 tarihli ve 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun  Hükmünde Kararnamenin eki (I) sayılı cetvelin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına ait  bölümünde yer alan Baş İş Müfettişiunvanlı kadrolar “İş Başmüfettişiolarak değiştirilmiştir. 

MADDE 34 Ekli (I), (II) ve (III) sayılı listelerde yer alan kadrolar ihdas edilerek 190  sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin eki (I) sayılı cetvelin Çalışma ve Sosyal Güvenlik  Bakanlığına ait bölümüne eklenmiş, ekli (IV) sayılı listede yer alan kadrolar iptal edilerek 190  sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin eki (I) sayılı cetvelin Çalışma ve Sosyal Güvenlik  Bakanlığına ait bölümünden çıkarılmıştır.(1) 

__________________ 

(1) Bu maddede yer alan kadrolar için 30/6/2012 tarihli ve 28339 sayılı Resmî Gazete’ye bakınız.

11665 

MADDE 35 – 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile ilgili olup  yerine işlenmiştir. 

MADDE 36 – 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik  Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunla ilgili olup yerine işlenmiştir.  Yürürlükten kaldırılan hükümler 

MADDE 37 – 4857 sayılı Kanunun aşağıdaki hükümleri yürürlükten kaldırılmıştır: a) 2 nci maddesinin dördüncü fıkrası. 

b) 63 üncü maddesinin dördüncü fıkrası. 

c) 69 uncu maddesinin dördüncü, beşinci ve altıncı fıkraları. 

ç) 77, 78, 79, 80, 81, 83, 84, 85, 86, 87, 88, 89, 95, 105 ve geçici 2 nci maddeler. 4857 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde yer alan “İş sağlığı  ve güvenliği hükümleri saklı kalmak üzere” ifadesi ile 98 inci maddesinin birinci fıkrasında yer  alan “85 inci madde kapsamındaki işyerlerinde ise çalıştırılan her işçi için bin Yeni Türk Lirası,”  ifadesi metinden çıkartılmıştır. 

EK MADDE 1 – (Ek: 2/7/2018-KHK-703/210 md.)  

(1) Mevzuatta Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyine yapılmış olan atıflar,  Cumhurbaşkanınca belirlenen kurul veya mercie yapılmış sayılır. 

Atıflar 

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Diğer mevzuatta iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili olarak 4857  sayılı Kanuna yapılan atıflar bu Kanuna yapılmış sayılır. 

Mevcut yönetmelikler 

GEÇİCİ MADDE 2 – (1) 4857 sayılı Kanunun 77 nci, 78 inci, 79 uncu, 80 inci, 81 inci  ve 88 inci maddelerine göre yürürlüğe konulan yönetmeliklerin bu Kanuna aykırı olmayan  hükümleri, bu Kanunda öngörülen yönetmelikler yürürlüğe girinceye kadar uygulanmaya devam  olunur. 

Sağlık raporları 

GEÇİCİ MADDE 3 – (1) Çalışanlar için, 4857 sayılı Kanun ve diğer mevzuat gereği  daha önce alınmış bulunan periyodik sağlık raporları süresi bitinceye kadar geçerlidir. İş güvenliği uzmanı görevlendirme yükümlülüğü 

GEÇİCİ MADDE 4 – (1) (Değişik: 4/4/2015-6645/6 md.) Bu Kanunun 8 inci  maddesinde belirtilen çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde (A) sınıfı belgeye sahip iş  güvenliği uzmanı görevlendirme yükümlülüğü, 1/1/2020 tarihine kadar (B) sınıfı belgeye sahip iş  güvenliği uzmanı görevlendirilmesi; tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ise (B) sınıfı belgeye  sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirme yükümlülüğü, 1/1/2019 tarihine kadar (C) sınıfı belgeye  sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi kaydıyla yerine getirilmiş sayılır.(1) 

(2) (Ek: 12/7/2013-6495/55 md.) Bakanlık, usul ve esaslarını belirlemek kaydıyla, iş  güvenliği uzmanlığı belgesine sahip olanlara, Sosyal Güvenlik Kurumuna ödenmiş olan prim gün  sayısı ile sahip oldukları belge sınıfı gibi hususları dikkate alarak üst sınıflardaki iş güvenliği  uzmanlığı belgesi alabilmeleri için fıkranın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde  kullanılmak şartıyla en fazla iki sınav hakkı verilmesine dair gerekli düzenlemeyi yapmaya  yetkilidir. 

(3) (Ek: 4/4/2015-6645/6 md.) İkinci fıkraya göre iş güvenliği uzmanlığı belge yükseltme  sınavlarında başarılı olup belge almaya hak kazananların hakları saklıdır. 

_______________ 

(1) 18/1/2017 tarihli ve 6770 sayılı Kanunun 35 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “1/1/2017” ibaresi  “1/1/2019” şeklinde ve “1/1/2018” ibaresi “1/1/2020” şeklinde değiştirilmiştir.

11666 

Mevcut sertifika ve belgeler ile ihtar puanları 

GEÇİCİ MADDE 5 (1) Bu Kanunun yayımı tarihinden önce Bakanlıkça verilen işyeri  hekimliği, iş güvenliği uzmanlığı ve işyeri hemşiresi sertifikası veya belgesi ile Türk Tabipleri  Birliği tarafından verilen işyeri hekimliği sertifikası sahiplerinden belgeleri geçersiz sayılanlar,  mevcut belge veya sertifikalarını bu Kanunun yayımından itibaren bir yıl içinde Bakanlıkça  düzenlenecek belge ile değiştirmeleri şartıyla bu Kanunla verilen bütün hak ve yetkileri  kullanabilirler. Aynı tarihten önce eğitim kurumlarınca verilen işyeri hekimliği ve iş güvenliği  uzmanlığı eğitimlerini tamamlayanlardan eğitimleri geçersiz sayılanlar ilgili mevzuata göre  sınava girmeye hak kazanırlar. Hak sahipliğinin tespitinde Bakanlık kayıtları esas alınır. 

(2) Bu Kanunun yayımı tarihinden önce haklarında kesinleşmiş yargı kararı bulunmayan  eğitim kurumu ve ortak sağlık ve güvenlik birimlerine uygulanan ihtar puanları, kayıtlarda yer  alan haliyle yeni yapılacak düzenlemeye aktarılır. 

İşyeri hekimliği yapan kurum tabiplerine yapılan ücret ödemeleri 

GEÇİCİ MADDE 6 (1) Kamu kurum ve kuruluşları ile mahalli idarelerde  gerçekleştirilmiş olan işyeri hekimliği ücreti ödemeleri nedeniyle kamu görevlileri hakkında idari  veya mali yargılama ve takibat yapılamaz, başlatılanlar işlemden kaldırılır, bu ödemeler geriye  tahsil ve tazmin konusu edilemez. 

GEÇİCİ MADDE 7 (1) Bu Kanunun yayımı tarihinde Baş İş Müfettişi kadrolarında  bulunanlar, hiçbir işleme gerek kalmaksızın İş Başmüfettişi kadrolarına atanmış sayılır. GEÇİCİ MADDE 8 (1) Bu Kanunun yayımlandığı tarihte İş Sağlığı ve Güvenliği  Merkez Müdürlüğünde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Enstitü Müdürü ile İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Enstitü Müdür Yardımcısı unvanlı kadrolarda bulunanların görevleri, bu Kanunun  yayımlandığı tarihte sona erer ve bunlar en geç bir ay içinde derece ve kademelerine uygun diğer  kadrolara atanır. Bunlar, yeni bir kadroya atanıncaya kadar, eski kadrolarına ait aylık, ek gösterge  ve her türlü zam ve tazminatlar ile diğer mali haklarını almaya devam eder. Söz konusu  personelin atandıkları tarih itibarıyla eski kadrolarına ilişkin olarak en son ayda aldıkları aylık, ek  gösterge, her türlü zam ve tazminatları, ek ödeme ve benzeri adlarla yapılan her türlü ödemelerin  (ilgili mevzuatı uyarınca fiili çalışmaya bağlı fazla mesai ücreti ve ek ders ücreti hariç) toplam net  tutarının (bu tutar sabit bir değer olarak esas alınır); yeni atandıkları kadrolara ilişkin olarak  yapılan aylık, ek gösterge, her türlü zam ve tazminatları, ek ödeme ve benzeri adlarla yapılan her  türlü ödemelerin (ilgili mevzuatı uyarınca fiili çalışmaya bağlı fazla mesai ücreti ve ek ders ücreti  hariç) toplam net tutarından fazla olması hâlinde aradaki fark tutarı, herhangi bir vergi ve  kesintiye tabi tutulmaksızın fark kapanıncaya kadar ayrıca tazminat olarak ödenir. Atandıkları kadro unvanlarında isteğe bağlı olarak herhangi bir değişiklik olanlarla kendi istekleriyle başka  kurumlara atananlara fark tazminatı ödenmesine son verilir. 

(2) Bu Kanuna ekli listelerde ihdas edilen kadrolardan boş bulunan 20 İş Sağlığı ve  Güvenliği Uzmanı, 100 İş Sağlığı ve Güvenliği Uzman Yardımcısı, 40 Memur, 40 Veri  Hazırlama ve Kontrol İşletmeni ve 10 Mühendis kadrosuna, 21/12/2011 tarihli ve 6260 sayılı 2012 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanundaki sınırlamalara tabi olmadan 2012 yılı içinde atama  yapılabilir.

11667/11682-1 

GEÇİCİ MADDE 9 – (Ek: 4/4/2015-6645/7 md.) 

(1) Bu Kanunun 26 ncı maddesinin birinci fıkrasına eklenen (ö) bendi, 1/1/2016  tarihinden itibaren uygulanır. 

GEÇİCİ MADDE 10 – (Ek: 28/11/2017-7061/104 md.) 

Bu Kanunun 30 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendinde halen faaliyette bulunan  işletmelere getirilen güvenlik raporlarının hazırlanması yükümlülüğü 31/12/2018 tarihine kadar  tamamlanır. 

Yürürlük (1) (2) 

MADDE 38 – (1) Bu Kanunun; 

a) (Değişik: 12/7/2013-6495/56 md.) 6 ve 7 nci maddeleri; 

1) 4857 sayılı İş Kanununun mülga 81 inci maddesi kapsamında çalışanlar hariç kamu  kurumları ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için 1/7/2020 tarihinde, (1) (2) 

2) 50’den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için 1/1/2014  tarihinde, 

3) Diğer işyerleri için yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra, 

b) 9, 31, 33, 34, 35, 36 ve 38 inci maddeleri ile geçici 4, geçici 5, geçici 6, geçici 7 ve  geçici 8 inci maddeleri yayımı tarihinde, 

c) Diğer maddeleri yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra, 

yürürlüğe girer. 

Yürütme 

MADDE 39 – (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. 

_______________ 

(1) 20/8/2016 tarihli ve 6745 sayılı Kanunun 71 inci maddesi ile bu maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin  (1) numaralı alt bendinde yer alan “1/7/2016” ibaresi “1/7/2017” şeklinde değiştirilmiştir. (2) 18/6/2017 tarihli ve 7033 sayılı Kanunun 86 ncı maddesi ile bu maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin  (1) numaralı alt bendinde yer alan “1/7/2017” ibaresi “1/7/2020” şeklinde değiştirilmiştir.

11668/11682-2 

6331 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN VEYA ANAYASA MAHKEMESİ İPTAL KARARLARININ 

YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHLERİNİ GÖSTERİR TABLO 

Değiştiren Kanunun/KHK’nin  veya İptal Eden Anayasa  Mahkemesi Kararının Numarası 

6331 sayılı Kanunun  değişen veya iptal edilen  maddeleri 

Yürürlüğe Giriş Tarihi 

6462 3 3/5/2013 6495 3, GEÇİCİ MADDE 4, 38 2/8/2013 

6552 2, 6, 15, 30 11/9/2014 8, 25, 25/A, 26, 30, GEÇİCİ  

6645 

Anayasa Mahkemesinin 14/5/2015  

MADDE 4, GEÇİCİ  MADDE 9 

23/4/2015 

tarihli ve E.: 2014/177, K.: 2015/49 sayılı Kararı 

2 11/6/2015 

6745 38 7/9/2016 

6770 GEÇİCİ MADDE 4 1/1/2017 tarihinden itibaren  geçerli olmak üzere 27/1/2017 

7033 6, 15, 30, 38 1/7/2017 

7061 30, GEÇİCİ MADDE 10 5/12/2017 

24/6/2018 tarihinde birlikte  

yapılan Türkiye Büyük Millet  

Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı  

KHK/703 7, 21, EK MADDE 1 

seçimleri sonucunda  

Cumhurbaşkanının andiçerek  göreve başladığı tarihte (9/7/2018)


  • 6.11.2024
  • Bu içerik 25 defa okundu